Kliknij tutaj --> 🐮 do organizacyjnych przyczyn wypadków nie należy

Przyczyny wypadków przy pracy zostały podzielone na: przyczyny techniczne, przyczyny organizacyjne i przyczyny ludzkie. Z przyczyn organizacyjnych zauważalny jest brak nadzoru nad pracownikami, a także akceptacja przez organy nadzoru niestosowania się do reguł bezpieczeństwa. Analizowanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ma Funkcjonariusza, który uległ wypadkowi, kierownik jednostki organizacyjnej lub inny przełożony niezwłocznie kieruje na badanie niezbędne do ustalenia zawartości w organizmie alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt Sprawdź także, jakie są obowiązki pracodawcy, gdy dojdzie do wypadku w pracy. Wypadek przy pracy: definicja. Definicja wypadku przy pracy została dokładnie wyjaśniona w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Możemy przeczytać w niej, że: Pamiętać jednak należy o tym, że za wypadek w drodze do pracy i z niej pracownikowi nie przysługuje jednorazowe odszkodowanie za stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu. Poszkodowany ma prawo jednak do wynagrodzenia za 33 lub 15 dni niezdolności do pracy w zależności od swojego wieku (art. 92 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). sporządzanie i przedstawianie Komendantowi, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników i funkcjonariuszy oraz poprawę warunków pracy i służby, Site De Rencontre Pour Personne Riche. Który wypadek przy pracy zbada inspektor PIP i co będzie brał pod uwagę?Aktualności bhp 14 listopada 2018 Tematyka ogólna Wypadek przy pracy w każdej firmie oznacza szereg czynności dla pracodawcy, służby bhp. Szczególnie w przypadku wypadków śmiertelnych lub ciężkich rodzą się dodatkowe obowiązki. Taki wypadek trzeba zgłosić do PIP i należy spodziewać się kontroli powypadkowej oraz zbadania jego okoliczności przez inspektora PIP. Na co w takim przypadku zwróci uwagę inspektor? Z czym pracodawcy mają największy problem, a co odbija się na wypadkowości? Korzyści Informacje zawarte w tym artykule pozwolą Ci: prawidłowo wywiązać się z obowiązków ciążących na pracodawcy w przypadku śmiertelnego czy ciężkiego wypadku przy pracy i uniknąć kary; przygotować się na kontrolę powypadkową inspektora PIP i zwrócić uwagę na badane bez niego obszary; poznać najczęstsze nieprawidłowości mające wpływ na wypadkowość w polskich firmach i podjąć odpowiedzenie działania zapobiegawcze. Jak pokazują statystyki PIP niestety liczba wypadków przy pracy z roku na rok rośnie. W 2015 r. PIP odnotował ogółem ponad 2,5 tys. wypadków przy pracy (dokładnie 2543), w 2016 r. było ich już ponad 2600 (dokładanie 2664), zaś w ubiegłym roku ogólna liczba wypadków przy pracy przekroczyła liczbę 2700 (2735). Choć w tych danych liczba wypadków ze skutkiem śmiertelnym maleje to niestety liczba wypadków przy pracy, których skutkiem byłby ciężkie obrażeniami ciała z roku na rok jest wyższa. Które wypadki przy pracy muszą być zgłaszane do PIP i podlegają badaniu przez inspekcję, a które nie? Jak się okazuje najczęściej o zdarzeniach wypadkowych, które podlegają zgłoszeniu do PIP, inspekcja była informowana w 2017 r, nie przez pracodawcę – jak należałoby się podziewać – ale przez Policję. Pracodawcy zgłosili samodzielnie 40,3% zaistniałych zdarzeń wypadkowych, natomiast 54,2% zgłoszeń pochodziło od Policji. Oczywiście część pracodawców w takich przypadkach tłumaczy się, że nie wiedział czy akurat ten wypadek powinien zgłosić do PIP. Zatem dla jasności zaznaczmy, które wypadki przy pracy podlegają badaniu przez PIP i trzeba je zgłosić do tego organu nadzoru, a które nie. Ważne Przypomnijmy, że to zgodnie z przepisami obowiązkiem pracodawcy jest niezwłoczne zawiadomienie właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o: śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy (art. 234 § 2 Kodeksu pracy). Mając na uwadze obowiązek pracodawcy, obowiązkowemu badaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy przez PIP podlegają wyżej wskazane wypadki. Jednak również w powyższych przypadkach będziemy mieli wyjątki. Mianowicie inspekcja odstąpi od badania: niektórych nagłych przypadków medycznych, ewidentnie wynikających ze stanu zdrowia poszkodowanego oraz wypadków komunikacyjnych, w sytuacji gdy ze wstępnego rozpoznania okoliczności zdarzenia wynika, że nie doszło do naruszenia przepisów bhp i uprawnień osób poszkodowanych. Uwaga!Czasami inspektorzy PIP zbadają także wypadki przy pracy powodujące lżejsze uszkodzenie ciała, jeżeli okaże się że powtarzają się one w danym zakładzie pracy albo będzie zachodzić możliwość ponownego ich wystąpienia, co zostanie wychwycone np. podczas kontroli warunków pracy. Na co zwracają uwagę inspektorzy PIP podczas badania wypadków? W czasie kontroli dotyczących badania zdarzeń wypadkowych organy Państwowej Inspekcji Pracy biorą przede wszystkim pod uwagę: informacje dotyczące rodzaju działalności prowadzonej przez zakład pracy, w tym dotyczące procesu pracy oraz poszkodowanych w wypadkach przy pracy; warunki środowiska pracy, którego określony stan mógł przyczynić się do zaistnienia wypadku; organizację pracy i stanowiska pracy, która – jeśli występują uchybienia lub akceptowano błędne rozwiązania – może mieć zasadnicze znaczenie dla aktywizacji zagrożenia wypadkowego; zachowanie człowieka w środowisku pracy, które – jeśli jest niezgodne z procedurami – może bezpośrednio zaważyć na powstaniu niebezpiecznego błędu w trakcie pracy. Jakie najczęściej uchybienia stwierdzają inspektorzy PIP po zbadaniu wypadku przy pracy? Postępowania kontrolne wskazują oczywiście na naruszenia przepisów bhp oraz zobowiązują pracodawców i przedsiębiorców do usunięcia nieprawidłowości, które przyczyniły się do wypadku. Najczęściej stwierdzanie podczas kontroli nieprawidłowości dotyczą: ustalania wniosków profilaktycznych po wypadkach przy pracy, opracowania i uaktualniania oceny ryzyka zawodowego, realizacji zadań przez służbę bhp, szkoleń bhp. Niestety, jak wynika z danych PIP wiele do życzenia pozostawiają właśnie szkolenia bhp. Najczęściej szkolenia bhp, którym zostali poddani poszkodowani w wypadkach pracownicy, nie dały mi właściwego poziomu wiedzy o zagrożeniach, a w szczególności nie przygotowały ich do uniknięcia zagrożeń wypadkowych. Zatem to właśnie na szkoleniach bhp – ich jakości i zakresie – powinien skupić uwagę pracodawca, pracownik służby bhp. Natomiast pracownik nie powinien traktować ich jak przykrego obowiązku, a jako źródło wiedzy o czyhającym niebezpieczeństwie i sposobie jego uniknięcia. Szczególnie ważny jest tu instruktaż stanowiskowy. Kolejną często stwierdzaną nieprawidłowością w przypadku wypadków przy pracy jest nieprawidłowy nadzoru nad pracującymi ze strony przełożonych lub jego zupełny brak. Ten obszar zwykle również wymaga w wielu firmach bezpośredniego zwiększenia uwagi. Ma to szczególne znaczenie w początkowych dwóch latach pracy pracownika na danym stanowisku. Zaznaczmy, że większość z wypadków przy pracy z ciężkimi obrażeniami ciała jakie miały miejsce w 2017 r. dotyczyła młodych pracowników (na 924 wypadki 213 dotyczyło pracowników między 20-29 a 208 pracowników między 30-39 Natomiast najwięcej wypadków śmiertelnych w 2017 r. PIP odnotowała w grupie pracowników w wieku 60+. Stwierdzone po kontrolach powypadkowych nieprawidłowości wskazują, że poprawy wymaga również w wielu firmach system bieżącej kontroli stanu bezpieczeństwa, szczególnie w zakresie: użytkowanych maszyn i urządzeń, stosowanych zabezpieczeń, środków ochrony indywidualnej. W systemie tym większą rolę powinni odgrywać kierownicy poszczególnych wydziałów i ich ocena, a wspierani powinni być przez pracowników służby bhp. Brak nadzoru lub tolerowanie przez osoby sprawujące nadzór odstępstw od przepisów i zasad bhp to jedne z częściej stwierdzanych nieprawidłowości organizacyjnych przez inspektorów PIP badających przyczyny wypadków przy pracy. Przyjrzeć należy się także stosowanym w zakładzie procedurom bezpieczeństwa. Powinny być one częściej aktualizowane. Trzeba je również przypominać pracownikom z uwagi na częstą obecnie rotację pracowników między stanowiskową, zakładową. Nie zapominajmy również o instrukcjach: stanowiskowych bhp prowadzenia procesu technologicznego oraz instrukcji obsługi maszyn i urządzeń. Ich brak lub brak zapoznania z nimi pracowników niestety również często stwierdzają inspektorzy PIP badający przyczyny wypadków. Źródło: – Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2017 r. Autor: Kinga Grodzicka-Lisek Autor: Kinga Grodzicka-LisekPrawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009. Wypadki przy pracy, które odnotowujemy w zakładach pracy, stanowią jedynie czubek „góry lodowej”, składającej się z różnego kalibru zdarzeń mogących być przyczyną wypadków przy pracy. Przyczyny wypadków można podzielić następująco: • przyczyny techniczne, które stanowią – niewłaściwe urządzenia zabezpieczające i środki ochrony zbiorowej lub ich brak, – niewłaściwa stateczność czynnika materialnego, – wady konstrukcyjne i nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego, – niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego, – ukryte wady materiałowe czynnika materialnego; • przyczyny organizacyjne, które stanowią – tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpiecznej pracy, – brak nadzoru i właściwej koordynacji prac zbiorowych, – brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy i ergonomii, szczególnie na stanowiskach pracy, – brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy, – brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy przy maszynach i urządzeniach oraz prowadzonych procesach technologicznych, – dopuszczenie do pracy osób bez wymaganych kwalifikacji zawodowych i dodatkowych uprawnień, – dopuszczenie do wykonywania pracy pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi oraz bez wymaganych badań profilaktycznych, – niewłaściwa organizacja stanowisk pracy, – niewłaściwa lub nadmierna eksploatacja czynnika materialnego oraz niewłaściwe naprawy i remonty; • przyczyny ludzkie, które stanowią – nieprawidłowe zachowanie się pracownika (lekceważenie zagrożenia i poleceń służbowych, niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności, zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem, pośpiech), – niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika (wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożeń, np. niewyłączenie maszyny lub zasilania elektrycznego, niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia, wejście bądź wjechanie w obszar zagrożony bez upewnienia się, czy nie ma niebezpieczeństwa), – niestosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz urządzeń zabezpieczających (środków zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, urządzeń wentylacyjnych, osłon).Liczba wypadków jest zróżnicowana w zależności od branży. Na rysunku znajdującym się powyżej (źródło: dane GUS Warszawa za lata 2007–2010) widać, że branżami o naj- większej liczbie wypadków są budownictwo i przetwórstwo przemysłowe. Liczba poszkodowanych utrzymuje się w ostatnich latach na podobnym poziomie i wg danych GUS wygląda następująco: 1. Wypadki przy pracy w 2010 roku: • 94 207 poszkodowanych ogółem, • 625 wypadków ciężkich, • 444 wypadki śmiertelne. 2. Wypadki przy pracy w 2011 roku: • 97 223 poszkodowanych ogółem, • 683 wypadki ciężkie, • 404 wypadki śmiertelne. 3. 2. Wypadki przy pracy w 2012 roku: • 91 000 poszkodowanych ogółem, • 602 wypadki ciężkie, • 348 wypadki śmiertelne. Pełny raport GUS Wypadki przy prac Przykłady zainstaniałych wypadków Okoliczności Najważniejsze przyczyny Wypadek przy remoncie 1. Spawacz-brygadzista 2. Wypadek śmiertelny 3. Upadek z wysokości W czasie wymiany wału napędowego na baterii koksowniczej pieca wsadowniczego „puścił” prowizoryczny spaw przy uchwycie upadł bezwładnie na ziemię miażdżąc rusztowanie, na którym stał brygadzista. Uderzony mężczyzna spadł na betonowe podłoże, ponosząc śmierć na miejscu. nieodpowiednia wytrzymałość materiału rozgrzanego w czasie spawania dodatkowego uchwytu, brak instrukcji dotyczącej technologii napraw wsadnicy, dopuszczenie do pracy wału z dospawanym uchwytem bez wymaganych kontroli – brygadzista sam podjął decyzję o sposobie montażu ucha pomocniczego, niedostateczne przygotowanie zawodowe pracownika wykonującego spawanie ucha pomocniczego, brak dodatkowego zabezpieczenia wału przed upadkiem w sytuacji, gdy w strefie niebezpiecznej pracowali ludzie, nieprawidłowe zachowanie brygadzisty spowodowane lekceważeniem zagrożenia (brawura, ryzykanctwo), nieprawidłowe zachowanie pracownika spowodowane niewłaściwym tempem pracy – poszkodowany, pełniąc funkcję brygadzisty, spieszył się z zakończeniem remontu, ponieważ chciał jak najszybciej wrócić do domu (jak ustalono podczas kontroli, w domu poszkodowanego odbywała się uroczystość jubileuszowa córki). Przecięcie blachą 1. Prostowacz 2. Wypadek śmiertelny 3. Przecięcie przez blachę o grubości 8 Operatorzy uruchomili maszynę i przepuścili pierwszą blachę o dł. 1860 mm przez walce. W tym czasie jeden mężczyzna stał przy wejściu blach do gardzieli (poszkodowany), a drugi przy wyjściu po przeciwnej stronie. Ze względu na wysokość maszyny nie mieli ze sobą kontaktu wzrokowego. Operator usłyszał krótki krzyk kolegi i zobaczył wychodzącą ukośnie z gardzieli prostowarki drugą z prostowanych blach. Operator natychmiast wyłączył maszynę i udał się do miejsca pracy kolegi, który leżał na wznak w kałuży krwi. niedostosowanie maszyny do minimalnych wymagań bezpieczeństwa, określonych przez producenta w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej (DTR), demontaż linki bezpieczeństwa przez operatorów (prostowaczy) na czas prostowania blach na maszynie, nieprawidłowo zorganizowane stanowisko pracy przy prostowarce od strony podawania, nieprawidłowa i niezgodna z DTR organizacja prac prostowania na prostowarce, nieprawidłowe zachowanie poszkodowanego – lekceważenie zagrożenia przejawiające się wykonywaniem pracy mimo zdemontowania linki bezpieczeństwa od strony podawania, podawaniem długiej blachy pod dużym skosem podczas biegu walców prostowarki, zbyt bliskim składowaniem europalety ze stosem blach od gardzieli prostowarki, niezgodny z wymaganiami producenta stan techniczny maszyny, niezapoznanie poszkodowanego oraz jego współ pracownika z obowiązującą instrukcją bezpiecznej obsługi prostowarki. Śmiertelnie porażony 1. Robotnik mostowy 2. Wypadek śmiertelny 3. Porażenie prądem elektrycznym Poszkodowany w dniu wypadku zajmował się przygotowaniem rusztowania podwieszonego, przymocowanego do przęsła wiaduktu. Prace wykonywał na pomoście, który stanowiła drewniana deska, umieszczona na dwuteownikach nad czynną siecią trakcyjną o napięciu 3000 V. Poszkodowany na skutek osunięcia nogi dotknął, najpraw- dopodobniej podudziem, linki nośnej przewodu jezdnego sieci trakcyjnej. Równocześnie, trzymając się jedną ręką pręta zbrojeniowego mostownicy zamknął obwód, umożliwiając przepływ prądu. Na skutek tego wypadku poszkodowany poniósł śmierć. 1. Techniczne: brak właściwego rozwiązania technicznego zabezpieczającego przed porażeniem elektrycznym z sieci trakcyjnej, niewłaściwe środki ochrony zbiorowej, tj. brak szczelnego wyłożenia tymczasowego pomostu roboczego oraz desek krawężnikowych, zastosowanie niebezpiecznego procesu pracy. 2. Organizacyjne: niewłaściwa ogólna organizacja pracy, brak instrukcji bezpiecznego wykonywania robót budowlanych, brak stanowiskowej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy, określającej zasady organizacji pracy przy sieci jezdnej w strefie prac pod napięciem, brak szczegółowych instrukcji techniczno-ruchowych, określających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych stanowisk, w tym stanowiska robotnika mostowego. 3. Ludzkie: stan psychofizyczny pracowników niezapewniający bezpiecznego wykonywania pracy spowodowany zdenerwowaniem oraz innymi przyczynami, wynikającymi z zagrożenia niewykonania zadania w ustalonym wcześniej terminie, nieprawidłowe zachowanie się pracowników spowodowane: brakiem świadomości istniejącego zagrożenia, nieznajomością przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, lekceważeniem zagrożenia itp. Kosz roboczy 1. Wypadek zbiorowy (2 osoby) 2. Wypadek śmiertelny (1 osoba) 3. Upadek z wysokości Przy prowadzonych robotach na wysokości nastąpiło uszkodzenie mechanizmu układu prostowodzenia pomostu roboczego, odpowiedzialnego za utrzymanie kosza w pozycji poziomej, co spowodowało utratę jego stabilności i obrót o 180°. W konsekwencji zmiany położenia kosza roboczego wypadły z niego dwie osoby – pracownicy dwóch różnych, współpracujących ze sobą firm. Jeden z poszkodowanych doznał ciężkiego uszkodzenia ciała, drugi poniósł śmierć na miejscu. niewłaściwy stan techniczny urządzenia zabezpieczającego, niepełna identyfikacja zagrożeń w ocenie ryzyka zawodowego w szczególności przy użytkowaniu „starych” maszyn, brak skutecznego nadzoru przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, niewyznaczenie koordynatora ds. bhp przez głównego wykonawcę inwestycji w miejscu prac realizowanych przez pracowników z trzech różnych podmiotów gospodarczych, stosowanie niewłaściwych środków ochrony indywidualnej (dotyczy to głównie hełmów ochronnych bez pasów podbródkowych, zabezpieczających przed zsu nięciem się z głowy osób pracujących na wysokości). Krew na śniegu 1. Pracownik gospodarczy 2. Wypadek ciężki 3. Obcięcie palców elementem wirującym Pracownik użył do odśnieżania drogi wewnętrznej szkoły odśnieżarki spalinowej. Chwilę po rozpoczęciu pracy stwierdził, że nagromadzony śnieg zabloko wał kanał wyrzutnika. Nie wyłączając silnika i trzymając lewą ręką wciśnięty włącznik ruchu roboczego narzędzi roboczych urządzenia (zgarniacza i wirnika łopatkowego) poszkodowany prawą rękę włożył do kanału wyrzutnika odśnieżarki, by wybrać znajdujący się tam śnieg. W pewnym momencie, gdy ręka sięgnęła strefy roboczej wirnika łopatkowego dostarczającego śnieg do wyrzutnika, doszło do ucięcia trzech palców i zranienia czwartego. niewłaściwe zachowanie pracownika polegające na oczyszczaniu kanału wyrzutnika śniegu przy włączo nym silniku odśnieżarki oraz uruchomionym ruchu obrotowym wirnika łopatkowego dostarczającego śnieg do kanału wyrzutnika, niewłaściwa konstrukcja odśnieżarki umożliwiająca sięgnięcie do strefy roboczej obracającego się wirnika łopatkowego dostarczającego śnieg do kanału wyrzutnika śniegu przy jednoczesnym użyciu włącznika uruchamiającego ten ruch, brak opracowanej przez pracodawcę instrukcji bezpieczeństwa pracy przy obsłudze odśnieżarki spalinowej, brak właściwego szkolenia stanowiskowego bhp pracownika w zakresie obsługi odśnieżarki, brak przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego w zakresie eksploatacji odśnieżarki. Wypadek zbiorowy 1. Wypadek zbiorowy (4 osoby) 2. Wypadek śmiertelny (3 osoby) 3. Upadek z wysokości, przygniecenie elementem żelbetowym Pracownicy, zajmujący się odspajaniem kolejnych elementów daszku, wykonywali pracę w zespołach dwuosobowych, zmieniając się co pewien czas. W trakcie kucia poszkodowany miał założone szelki bezpie- czeństwa, do których przypięta była linka bezpieczeństwa, przymocowana do podmurówki na dachu budynku. Tuż przed wypadkiem współpracownik poszkodowanego zauważył, że linka ta jest zbyt luźna, a poszkodowany znajduje się przy samej krawędzi daszku. Żelbetowy daszek oderwał się i runął w dół, pociągając za sobą stojącego na nim robotnika. Drugi członek ekipy próbował utrzymać linkę bezpieczeństwa, ale ciężar okazał się zbyt duży. W tym samym czasie pracujący na dole bracia postanowili przesunąć nieco odzyskiwane drewniane elementy, aby przygotować je właściwie do transportu. W chwili upadku betonowego elementu przenosili jedną z krokwi. przyjęcie niewłaściwej (niebezpiecznej) technologii rozbiórki elementów żelbetowych, brak opracowania instrukcji bezpiecznego demontażu/rozbiórki elementów żelbetowych nad balkonami, brak koordynacji prac prowadzonych na budowie oraz brak wyznaczenia i wygrodzenia strefy niebezpiecznej; w czasie prac rozbiórkowych na wysokości, pod rozbieranymi elementami, bezpośrednio w niewygrodzonej strefie niebezpiecznej, wykonywali pracę inni robotnicy, niewłaściwe zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości poszkodowanego pracownika, który zajmował się kuciem daszka; pracownik upadł wraz z odkutym elementem, brak skutecznego nadzoru nad pracownikami i tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad bhp przez osoby sprawujące ten nadzór nad pracownikami, brak znajomości zagrożeń i doświadczenia zawodowego, powierzenie samodzielnej pracy poszkodowanym przez osoby kierujące pracownikami było rażąco nieodpowiedzialne. Źródło: Pracodawca i kierownik. Materiały dydaktyczne do szkolenia okresowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Przełożony pracownika przypadkowo dowiedział się od niego zaistniałym wypadku przy pracy, któremu uległ ten pracownik. Przełożony przekazał informację do specjalisty bhp. Jednakże pracownik w rozmowie ze swoim przełożonym stwierdził, iż nie chce zgłaszać tego zdarzenia jako wypadku przy takie jego stwierdzenie zmienia podejście do zdarzenia?Czy mimo tego należy przeprowadzić postępowanie powypadkowe?Czy pracownik, który uległ wypadkowi może odmówić udzielenia wyjaśnień? Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP. Pracownik nie może zwalniać pracodawcy z ustawowych obowiązków wynikających z art. 234 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej co oznacza, że wniosek pracownika o nie zgłaszaniu wypadku nie odnosi skutków prawnych zwalniających pracodawcę z obowiązków ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku i nie powinien w ogóle mieć miejsca. Należy przeprowadzić dochodzenie a poszkodowany pracownik nie powinien odmawiać udzielania wyjaśnień ponieważ jego obowiązkiem zgodnie z art. 211 jest niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie, współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny podstawowych obowiązków pracowniczych zawartych w art. 211 może skutkować nałożeniem na pracownika kary regulaminowej wynikającej z art. 108 czyli upomnienia, nagany lub kary art. 234 w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi badania wypadków przy pracy jest ujawnienie wszystkich przyczyn wraz z okolicznościami, które doprowadziły do wypadku pod kątem podjęcia najbardziej skutecznych działań, uniemożliwiających powstanie podobnego zdarzenia w ustalenia okoliczności przyczyn wypadku wynikają naruszone przepisy i zasady BHP – tak przez pracodawcę, osobę kierującą lub nadzorującą prace oraz samego poszkodowanego. Jeżeli potraktujemy wypadek jako wynik nieprawidłowości – czy to technicznych, czy organizacyjnych, czy też nieprawidłowego zachowania się człowieka, to celem badania okoliczności i przyczyn jego zaistnienia jest właśnie ujawnienie tych nieprawidłowości i odpowiedź na pytanie dlaczego cech wypadku w zaistniałym zdarzeniu i odmowa jego uznania za wypadek powinna odbyć się wyłącznie w trybie przewidzianym obowiązującymi przepisami dla badania przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy zamieszczonymi w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870). Dokumentem finalnym, w którym można uznać lub nie uznać dane zdarzenie za wypadek przy pracy jest protokół powypadkowy wg wzoru określonego w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298). Więcej na ten temat w Serwisie BHP. Odrębną grupę wypadków i chorób zawodowych, które nie muszą mieć związku z pracą, ani nawet podlegać ubezpieczeniu społecznemu stanowią wypadki lub choroby powstałe w szczególnych okolicznościach. Wypadki i choroby zawodowe, które miały miejsce w ściśle określonych sytuacjach i szczególnych okolicznościach regulowane są ustawą z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. Zgodnie z przytoczoną ustawą wypadkiem w szczególnych okolicznościach będzie zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło: przy ratowaniu innych osób od grożącego ich życiu niebezpieczeństwa, przy chronieniu własności publicznej przed grożącą jej szkodą, przy udzielaniu przedstawicielowi organu państwowego lub organu samorządu terytorialnego pomocy przy spełnianiu czynności urzędowych, przy wykonywaniu prac związanych ze spisami powszechnymi, przy ściąganiu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub przy chronieniu innych osób przed napaścią, przy wykonywaniu funkcji radnego lub członka komisji rady wszystkich jednostek samorządu terytorialnego alby przy wykonywaniu przez sołtysa czynność związanych z tym stanowiskiem, przy wykonywaniu funkcji ławnika w sądzie, w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki, przy pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy na innej podstawie niż umowa o pracę, przy pracy wykonywanej w ramach terapii zajęciowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, przy wykonywaniu bezpośredniej ochrony przed klęskami żywiołowymi, przy wykonywaniu funkcji członka komisji powołanej przez organ państwowy lub organ samorządu terytorialnego do przeprowadzenia wyborów lub referendum, przy wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza, w trakcie uczestnictwa w centrum integracji społecznej, przy wykonywaniu przez bezrobotnego prac społecznie użytecznych, przy odbywaniu praktyki absolwenckiej w rozumieniu ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich. Podobnie jak ma to miejsce w wypadkach przy pracy, także w tych rodzajach wypadków możemy odnaleźć cechy typowe jak: nagłość zdarzenia, zewnętrzny charakter przyczyny oraz uraz i śmierć (jako skutki). Natomiast elementem odróżniającym oraz zastępującym związek z pracą jest zaistnienie wypadku w specyficznych okolicznościach, które ustawodawca uznał na tyle istotne, że osoby w nich poszkodowane obejmuje prawem do określonych świadczeń. Za chorobę zawodową uprawiającą do świadczeń przewidzianych w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, uważa się chorobę określoną w art. 2351 Kodeksu pracy powstałą: w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyk przewidzianej organizacją studiów lub nauki, przy pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy na innej podstawie niż umowa o pracę. Postępowanie związane ze zgłaszaniem i stwierdzaniem chorób zawodowych podlega takim samym regułom, które obowiązują przy chorobach zawodowych pracowników. Inaczej sprawa przedstawia się w przypadku procedury powypadkowej, która odbiega od rygorów formalnych, przyjętych dla wypadków pracowniczych. Oceny okoliczności i przyczyn wypadków w szczególnych okolicznościach dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który także wydaje decyzję w sprawie emerytalnych świadczeń powypadkowych. Zatem można stwierdzić, że to właśnie ZUS (co prawda w sposób pośredni) będzie decydował o uznaniu zdarzenia za wypadek w szczególnych okolicznościach. Aby jednak mogło dość do oceny okoliczności, to instytucja ta musi posiadać materiał do oceny wypadku. Osoba, która ubiega się o świadczenie z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach, składa do ZUS-u wniosek do którego dołącza dokumentację wypadku. Ustawodawca nie wprowadził żadnych wymogów formalnych co do tej dokumentacji. Można przyjąć, że rodzaj tej dokumentacji będzie zróżnicowany, w zależności od podmiotu, który będzie ją sporządzał oraz okoliczności zdarzenia. Na przykład, jeżeli do wypadku dojdzie przy ściganiu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa, dokumentacje sporządzi policja, ewentualnie prokuratura, a z kolei przy wypadku związanym z wykonywaniem funkcji ławnika – sąd. Osobom, które uległy opisywanym wypadkom bądź zachorowały na chorobę zawodową w związku z okolicznościami (wymienionymi powyżej) lub członkom ich rodzin przysługuje: renta z tytułu niezdolności do pracy, jednorazowe odszkodowanie, świadczenie opieki zdrowotnej, określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej, pod warunkiem, że osoby te nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, zasiłek pogrzebowy (o ile nie przysługuje na postawie innych przepisów) z tytułu śmierci osoby zmarłej wskutek wypadku albo osoby pobierającej rentę z tytułu wypadku lub członka jego rodziny, renta rodzinna dla członków rodziny osoby zmarłej na skutek wypadku lub choroby zawodowej, jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny z tytułu śmierci poszkodowanego w wypadku lub wskutek choroby zawodowej. Zasady ustalania świadczeń, ich wysokości, orzekanie o niezdolności do pracy lub związku śmierci z wypadkiem przy pracy są tożsame z obowiązującymi zasadami przy świadczeniach z ustawy wypadkowej. Wyjątek stanowi jednorazowe odszkodowanie, które jest należne osobie poszkodowanej w wypadku lub na skutek choroby zawodowej. Warunkiem uzyskania tego świadczenia oprócz doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jest uznanie tej osoby za całkowicie niezdolną do pracy. Posiłkując się ustawą wypadkową przyjęto także możliwość pozbawienia prawa do świadczeń osobie, która będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających, przyczyniła się w znacznym stopniu do spowodowanie wypadku. Brak prawa do świadczeń dotyczy również osób poszkodowanych w wypadku, który spowodowany był z ich winy lub na skutek rażącego niedbalstwa. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108, z późn. zm.), Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2013 r. poz. 737), Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1773 z późn, zm.). Zgodnie z art. 3 [link= z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych[/link], za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć. Musi ono nastąpić w związku z pracą: - podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, - podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, - w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Pod pojęciem przyczyny zewnętrznej należy rozumieć przyczynę sprawczą, którą może być każdy czynnik zewnętrzny, czyli taki, który nie wynika z wewnętrznej właściwości człowieka, zdolny wywołać szkodliwe skutki. W takim znaczeniu przyczyną zewnętrzną mogą być nie tylko siły przyrody, maszyny czy też narzędzia pracy, ale także praca i czynności wykonywane przez poszkodowanego, jak np. potknięcie się. Za przyczynę zewnętrzną należy również uznać nadmierny wysiłek, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana jako codzienne zadanie w normalnych warunkach. Nadmierność wysiłku pracownika powinna być oceniana z uwzględnieniem jego indywidualnych właściwości – wieku, zdrowia. Przyczyna zewnętrzna wypadku przy pracy nie musi mieć charakteru wyłącznego, lecz może pozostawać w zbiegu z przyczyną wewnętrzną, mającą źródło w organizmie (np. ukrytym schorzeniu). Występowanie schorzenia samoistnego jako głównej siły sprawczej zawału czy udaru nie wyklucza uznania zdarzenia za wypadek przy pracy. Na pracodawcy ciąży obowiązek analizy przyczyn tego rodzaju wypadków, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy. Na podstawie wyników analiz pracodawca powinien stosować właściwe środki zapobiegawcze. [i]Autor jest prawnikiem w kancelarii Barylski, Olszewski, Brzozowski[/i]

do organizacyjnych przyczyn wypadków nie należy